Zonnewijzer van de Maand - april 2011

Eerste openbare tijdvereffeningslus in Nederland

Jutphaas

Onderstaande afbeelding uit juli 1883 laat het brughuis bij de oude Rijnhuizerbrug in Jutphaas zien.
De brug staat open en een vrachtboot onder zeil passeert.

Bron: Croniek De Geyn, Historische Kring Nieuwegein, januari 1981

Tussen de bovenramen van het brughuis is een zonnewijzer te zien, bestaande uit een vierkant paneel en daaronder een langwerpige plaat met een tijdvereffeningslus.
De zonnewijzer is in 1831 aan de gemeente Jutphaas geschonken door Maurits Carel Baron van Utenhove van Heemstede (1773 - 1836).
Het was toen de eerste openbare lus in Nederland.

In 1884 is het huis afgebroken en daarmee is ook de zonnewijzer verdwenen, maar de tijdvereffeningslus is bewaard gebleven.

Hierboven is de (gebroken) tijdvereffeningslus te zien. Hij bevindt zich thans in het Universiteitsmuseum in Utrecht.
De plaat is 137 cm lang en de lus is 117 cm lang.

Op de plaat is een spreuk te lezen: Solem Haec Dicere Falsum Audeat.
Oftewel: Laat men eens durven beweren dat de zon hier fout gaat.

Onder de lus is het gemeentewapen van Jutphaas te zien.

Fer de Vries