Werk van Leden - maart 2004

Horizontale zonnewijzer

Nes aan de Amstel

Het betreft hier een ronde granieten zonnewijzer van 60 cm doorsnee voor plaatselijke zonnetijd.
In de buitenste ring is een bijzondere tekst opgenomen:

Wat onbewust is verschijnt buiten je als schaduw.
Wat bewust geworden is verschijnt binnen in je als licht.

In de ring tussen de spreuk en de uurlijnen is het verschil tussen de plaatselijke zonnetijd en de Nederlandse wintertijd weergegeven op de momenten van de wisselingen van de dierenriemtekens.
Bijvoorbeeld: het teken Kreeft loopt van 21 juni tot 21 juli en het teken Leeuw van 21 juli tot 21 augustus.
Tussen de tekens Kreeft en Leeuw staat het getal 47.
Door op 21 juli 47 minuten op te tellen bij de afgelezen plaatselijke zonnetijd wordt de wintertijd gevonden. Door hier weer een uur bij op te tellen wordt de zomertijd gevonden.

Verder zijn de seizoenslijnen van de start van de winter, zomer en lente/herfst weergegeven.
Een detail hierbij is dat de gnomonpunt op de stijl is uitgevoerd als een (imaginair) wereldbolletje met de keerkringen.
Hierdoor worden de snijpunten van de zomer- en winterlijn met de 12-uurslijn gevonden door een denkbeeldige lijn langs het gnomonpunt naar de 12-uurslijn.
In bijgaande figuur is met blauwe lijnen deze constructie aangegeven.
Wentel het geheel rond de poolstijl en het verlengde van de blauwe lijnen tekent op het zonnewijzervlak de datumlijnen.
De constructiefiguur met de blauwe lijnen wordt in de gnomonica trigon genoemd en die kan voor elke datumlijn worden uitgebreid.

Gnomonpunt met imaginair wereldbolletje

Ontwerp: Hendrik Hollander

Plaats van de zonnewijzer:
Nes aan de Amstel, Noord Holland

Hendrik Hollander