Artikel van de Maand - april 2010

"Stijlloze" poolstijlzonnewijzer (1)

Gewoonlijk is op een poolstijlzonnewijzer een schaduwgever aanwezig die parallel loopt aan de aardas.
In zijn eenvoudigste vorm is dat een staaf of paal die dan meestal scheef op het zonnewijzervlak staat.

Maar zo'n poolstijl kan vervangen worden door een enkel schaduwgevend punt.
Dat kan bijvoorbeeld een bolletje zijn dat ondersteund wordt door een staaf die haaks staat op het zonnewijzervlak.

Er zijn nu veel plaatsen mogelijk waar zo'n staaf met bolletje (of index) geplaatst kan worden en in figuur 1 zijn er enkele aangegeven.
De index bevindt zich steeds haaks boven de substijl en de afstand tot de substijl kan dus variëren.

De poolstijl zelf is nu niet meer nodig en kan worden weggelaten.

Een volgend idee is ook de staaf met index weg te laten en die te vervangen door een persoon.
Die staat rechtop en zijn of haar hoofd kan dan als index dienen voor een wat grotere horizontale zonnewijzer.
Omdat niet alle mensen even lang zijn moet er nu op het horizontale vlak een schaal worden gemaak waarop de lengte van mensen staat aangegeven.
Zo'n zonnewijzer heb ik voor het eerst in 1987 gezien in Bad Mergentheim, Duitsland, en hieronder staat daarvan een foto.
De uurlijnen in deze zonnewijzer zijn gerealiseerd met kleurige bloemen.

Op de foto is toch een poolstijl zichtbaar, maar dat is slechts een losse stok die gebruikt werd om de werking te demonstreren.
De persoon die uitleg gaf staat op een schaal waarop de lengte van mensen is aangegeven en zijn hoofd is dan de index voor de zonnewijzer.

Opmerking. De zonnewijzer is helaas niet meer aanwezig.

Fer de Vries