Artikel van de Maand - juli 2007

Hoogtemetende zonnewijzer (2)

De hoed

In de Elzas, Frankrijk, bevinden zich enkele oude stenen zonnewijzers in de vorm van een (omgekeerde) hoed.
Ook dat zijn hoogtemetende zonnewijzers, waarbij de enkele horizontale wijzer vervangen is door een ronde schijf die eigenlijk oneindig veel horizontale wijzers vertegenwoordigt.

Dit zijn niet-verplaatsbare zonnewijzers en er hoeft niets te worden ingesteld.
Het afleespunt ligt waar de schaduwkromme het hoogste punt bereikt.
Dit punt is moeilijk vast te stellen, vooral bij wat lagere zonnehoogtes.

Dit kan verbeterd worden door aan de bovenzijde een azimutmeting toe te voegen. Een overstekend deel van die azimutwijzer geeft een duidelijk afleespunt in de schaduwkromme aan.

Hieronder is een studiemodel van zo'n zonnewijzer met een extra azimutmeting te zien. Daarvoor dient de verticale staaf en draaibare wijzer aan de bovenzijde.

Maar is het niet veel mooier om onder zo'n hoed te zitten genieten van een koel drankje? In Italië kan dat.
Het is mij helaas onbekend waar deze hoed zich bevindt.

[Noot webredactie: De zonnewijzer staat in 41028 Serramazzoni (Emilia-Romagna), Via XXIV Maggio 4. Zie het artikel van Manuel Pizarro in Zon & Tijd 2023.3, p. 13.]

Fer de Vries