Artikel van de Maand - april 2006

Bol als schaduwgever

Leg een bol op een horizontaal vlak en gebruik die als de schaduwgever voor een zonnewijzer.
Dat ziet er uit zoals in deze tekening is weergegeven.

De zonnewijzer geeft de zonnetijd aan.
De uurlijnen liggen in dezelfde richting als op een normale horizontale zonnewijzer, maar ze zijn verschoven en de uurlijnen gaan niet door één punt.

De schaduw van de bol op het zonnewijzervlak heeft de vorm van een ellips.
De tijd wordt afgelezen bij de uurlijn die de schaduwellips raakt.
In de tekening is het drie uur.

Voor de ochtenduren vindt de aflezing plaats bij de linkerkant van de schaduwellips, voor de middaguren bij de andere kant.

Het idee is niet nieuw. Hieronder staat een foto van een modelletje dat al jaren geleden is gemaakt

Model van Adolf Peitz, Duisland

Fer de Vries

Literatuur
1) Alessandro Gunella, Italië, A sphere as a gnomon. Compendium, Volume 12, nummer 4, december 2005.
2) Rolf Wieland, Duitsland, Letters, notes, e-mail, internet... Compendium, Volume 13, nummer 1, januari 2006.