3. De tijdsvereffeningslus

De tijdsvereffening is maximaal 16 minuten (zon voor of achter). Dat kan uitgedrukt worden in booggraden langs de zonnebaan, want de aarde draait 15° per uur. Eén graad komt dus overeen met 4 minuten kloktijd. De tijdsvereffening is daarmee maximaal 4° langs de zonnebaan.

Gedurende het jaar varieert de zonsdeclinatie van +23,5° tijdens het zomersolstitium (20/21 juni) tot -23,5° op het wintersolstitium (20/21 december) en weer terug. Als de tijdsvereffening in graden uitgezet wordt tegen de zonsdeclinatie, ontstaat de bekende tijdsvereffeningslus:

Deze kromme ziet men soms op een zonnewijzer, hetzij rond één uurlijn, hetzij rond alle uurlijnen. Afhankelijk van de oriëntatie van de wijzerplaat (horizontaal, verticaal) is de lus aan één kant uitgerekt.

Niet altijd is aangegeven welk deel van de kromme voor welk jaargetijde geldt. Maar als dat wel het geval is, kan daarmee de kloktijd afgelezen of berekend worden. In het Engels wordt de lus wel analemma genoemd.

De tijdsvereffeningslus kan in beeld gebracht worden door een jaar lang met tussenpozen van enkele dagen telkens op precies dezelfde kloktijd vanaf hetzelfde punt een foto van de hemel te maken in de richting van de zon.

Hier is de zon telkens om 9.00 uur kloktijd (wintertijd) gefotografeerd door Anthony Ayiomamitis. De foto van het landschap is later toegevoegd.